سیلندر استوانه توخالی چدنی یا آلومینیومی است که انفجار سوخت در آن رخ داده و در واقع پایه و اساس موتور خودرو را تشکیل میدهد.
برای هر موتوری که از پیستون بهرهمند است سیلندر یک قطعه حیاتی و حذفنشدنی محسوب میشود چراکه این قطعه فضای لازم برای رفت و برگشت پیستون را فراهم میکند.
با آببندی تلاش میشود که اصطکاک بین سطح داخلی سیلندر و پیستون در حداقلترین حالت ممکن باشد چراکه این کار از هدر رفت انرژی جلوگیری کرده و همچنین آببندی سیلندر از نشت هوا و روغن نیز جلوگیری میکند.
عموماً موتور خودروها مجهز به چندین سیلندر با آرایش خاص بوده که به آنها بلوکه سیلندر میگویند.
این آرایش بسته به چینش سیلندرها میتواند خطی، خطی با زاویه، خورجینی V شکل، جناغی خطی یا VR، جناغی دو ردیفه یا W، تخت، رادیال یا ستارهای و یا حتی دوار باشد. شکل، اندازه، نحوه قرارگیری و انتخاب چینش سیلندرها با توجه به اندازه و کارکرد موتور و همچنین میزان بهرهوری از آن مشخص میشود.
سیلندر خطی
در سادهترین شکل آرایش، سیلندرها بهصورت خطی در یک راستا پشت سر یکدیگر قرار میگیرند. بلوکهای چهار سیلندری که موتورهای چهار سیلندر را تشکیل میدهند یکی از پرکاربردترین و شناختهشدهترین موتورهای درونسوز دنیا هستند.
سیلندر خطی با زاویه
سیلندرهای خطی با زاویه که به سیلندرهای inline مشهور هستند به صورت خطی در یک راستا پشت سر همدیگر قرار گرفته اما تفاوت آنها با سیلندرهای خطی ساده در آن است که در این آرایش، سیلندرها در زاویه مابین ۱۵ تا ۶۵ درجه نسبت به قائم قرار میگیرند. در سیلندرهای خطی با زاویه بهدلیل نوع طراحی مرکز ثقل پایین بوده، موتور با وجود حجم نسبتا کم قابلیت دورگیری بالایی داشته و دارای گشتاور سرعتی است. همه موارد گفته شده از مزایای این نوع چینش محسوب شده و سبب می شود که خودروساز بسته به هدفی که برای تولید محصول خود دارد از این دسته از سیلندرها بهره برد. موتور 405 GLX و ب ام و 320i از سیلندرهای خطی با زاویه بهره میبرند.
سیلندر خورجینی V شکل
آرایش خورجینی v شکل را شاید بتوان معروفترین نوع آرایش سیلندر دانست و اکثر خودروهای امروزی از این نوع چینش بهره میبرند. در آرایش خودروجینی سیلندرها بهمانند حرف V در زبان انگلیسی در دو ردیف روبروی یکدیگر قرار گرفته و دو بلوک با یکدیگر زاویه تندی دارند. این نوع آرایش سبب میشود که موتور خودرو بهعنوان موتور سرعتی شناخته شده و علت اصلی استفاده گسترده در آنها نیز به همین موضوع بازمی گردد چراکه صنعت خودروسازی در حال حرکت به سمت تولید خودروهایی با قدرت بیشتر و شتاب سریعتر است.
علت اصلی که سبب شد برای نخستین بار موتورهای خورجینی v شکل سر از دنیای خودرو درآورد آن بود که عدهای تصمیم گرفتند از موتورهایی با تعداد سیلندر بالا مثلاً ۱۲ سیلندر بهره برند. اگر این تعداد از سیلندرها در یک بلوک بهصورت خطی روبروی یکدیگر قرار میگرفت فضای زیادی اشغال شده و وزن خودرو بیدلیل بالا میرفت.
نحوه چیدمان سیلندرها بسته به هدفی که یک خودروساز از تولید محصول خود دارد متفاوت است. برخی از چینشها مانند سیلندرهای تخت سبب میشود که موتور خودرو قدرتی شود و این موتور قدرتی برای استفاده در خودروهای باری و سنگین مناسب است. بسیاری از موتورهای درونسوز مانند خودروهای دیزلی سنگین از این نوع آرایش موتور بهره میبرند.
بعضی از چینشها نیز برای استفاده در یک موتور سرعتی مخصوص مسابقه مناسب اند. از این جمله میتوان به موتورهای خورجینی V شکل یا موتورهای خطی با زاویه نام برد.